Κουζέν, Βικτόρ

(Victor Cousin, Παρίσι 1792 – Κάνες 1867). Γάλλος φιλόσοφος, ακαδημαϊκός και πολιτικός. Φοίτησε στο λύκειο Καρλομάγνου και στην École Normale. Πολύ γρήγορα διακρίθηκε για το ζωηρό ενδιαφέρον του σχετικά με τα φιλοσοφικά προβλήματα της εποχής του, τα οποία και αντιμετώπιζε με ιδεαλιστικά κριτήρια. Σε ηλικία 20 ετών διορίστηκε επιμελητής στην έδρα της αρχαίας γλώσσας και της φιλοσοφίας στην École Normale, όπου αναπλήρωσε τον Βιλεμέν. Το 1815 ανέλαβε την έδρα της ιστορίας της φιλοσοφίας. Το 1820 απολύθηκε από την κυβέρνηση των Βουρβόνων για πολιτικούς λόγους και το 1822 στερήθηκε τον τίτλο του έκτακτου καθηγητή της École Normale. Τα επόμενα 8 χρόνια ασχολήθηκε με τη μελέτη της ιστορίας της φιλοσοφίας και κυκλοφόρησε μία σχολιασμένη έκδοση των έργων του Πλάτωνα σε μετάφραση του ίδιου, καθώς και τα άπαντα του Καρτέσιου. Εκείνη την περίοδο ήρθε σε επαφή με πολλούς εκπροσώπους της ιδεαλιστικής και ρομαντικής φιλοσοφίας της Γερμανίας (Σλέγκελ, Χέγκελ, Τένεμαν, Σλαϊερμάχερ, Κρούζι και Φρις), τους οποίους είχε γνωρίσει στο πρώτο του ταξίδι εκεί το 1817. Από το 1824 και έπειτα συνδέθηκε προσωπικά με τον Χέγκελ, ο οποίος και τον βοήθησε όταν φυλακίστηκε στο Βερολίνο με την κατηγορία του Ιακωβίνου κατασκόπου. Ο Κ. επηρεάστηκε πολύ από τον γερμανικό ιδεαλισμό. Το 1828 επέστρεψε στη διδασκαλία της φιλοσοφίας και αργότερα έγινε σύμβουλος επικρατείας, καθώς και μέλος του βασιλικού συμβουλίου των εκπαιδευτικών. Επίσης, διετέλεσε διευθυντής της École Normale και υπουργός Παιδείας (1840). Στα γεγονότα του 1848 και του 1851 εκδηλώθηκε υπέρ των αντιδραστικών, γεγονός που του στοίχισε την έδρα του. Αφιερώθηκε τότε στη μελέτη, αναθεώρηση και ανατύπωση των έργων του, τα οποία είχαν εκδοθεί έως τότε με βάση τις σημειώσεις των μαθητών του. Θεωρούσε τρεις ιδέες ως θεμελιώδεις: του άπειρου, του πεπερασμένου και εκείνη του συμβιβασμού μεταξύ τους. Ο νους ή ο λόγος δεν αποτελούν κάτι το ατομικό, αλλά μάλλον κάτι το απρόσωπο. Γενικά, πίστευε στον εκλεκτισμό, στη φιλοσοφία των αμοιβαίων υποχωρήσεων και του μέσου δρόμου. Σύμφωνα με τον Κ., όλα τα φιλοσοφικά συστήματα μπορούν να συνοψιστούν σε τέσσερις θεμελιώδεις τύπους, που εμφανίζονται αλληλοδιαδεχόμενοι. Ο πρώτος τύπος είναι ο αισθησιακός εμπειρισμός, για να ακολουθήσουν ο ιδεαλισμός, ο σκεπτικισμός και ο μυστικισμός. Κανένα σύστημα δεν είναι περιττό και όλα συνεισφέρουν στην εξέλιξη του ανθρώπινου πνεύματος. Παραδεχόταν την απόλυτη και δημιουργική ελευθερία της βούλησης από το μηδέν, αλλά ταυτόχρονα υποστήριζε το αναγκαίο και το ορθό σε κάθε πράξη. Ενδεικτικά έργα του είναι τα ακόλουθα: Περί του αληθινού, του αγαθού και του ωραίου (1854), Γενική ιστορία της φιλοσοφίας (1864), Μαθήματα ιστορίας της φιλοσοφίας (1827, 2 τόμοι).